Hulâsa‑i Me’âli: Hanasor Müfrezesi'ne
mensûb devriyye ile bir Ermeni çetesi arasında
vukû‘a gelen müsâdemeye dâ’ir
Hâriciye Nezâret‑i Celîlesine
Ma‘rûz‑ı çâker‑i kemîneleridir ki
Hanasor Müfrezesi'ne mensûb sol cenâh devriyyeleri ile İran'dan dâhile geçmek isteyen bir Ermeni çetesi arasında vukû‘a gelen müsâdemeye dâ’ir Van'da Hudûd‑ı İraniyye Komiserliği Vekâleti'nden mevrûd fî 1 Eylül sene [1]329 târîhli ve şifreli telgraf-nâme sûreti leffen arz u takdîm kılınmış olmağla ol bâbda emr ü fermân hazret‑i veliyyü'l-emrindir.
Fî 13 Şevval sene [1]331
ve
Fî 2 Eylül sene [1]329
Harbiye Nâzırı Vekîli Nâmına
Müsteşâr Mu‘âvini
İmzâ
HR. SYS, 2762/9_2
Bâb‑ı Âlî Hâriciye Nezâreti
Umûr‑i Siyâsiyye Müdîriyyet‑i Umûmiyyesi
5 Eylül sene [1]329
Hulâsa: Hanasor Müfrezesi ile bir
Ermeni çetesi arasında vukû‘a gelen
müsâdemeye dâ’ir
Tahran Sefâret‑i Seniyyesine
Hanasor Müfrezesi'ne mensûb sol cenâh devriyyeleri ile İran'dan dâhile geçmek isteyen bir Ermeni çetesi arasında vukû‘a gelen müsâdemeye dâ’ir Hudûd‑ı İraniyye Komiserliği Vekâleti'nden alınıp Harbiye Nezâret‑i Celîlesi'nden gönderilen telgraf-nâme sûreti ma‘lûmât olmak üzre leffen tesyîr kılındığı beyânıyla Şukka
HR. SYS, 2762/9_3
Umûm Erkân‑ı Harbiyye Dâ’iresi
Dördüncü Şubesi
Van'da Hudûd‑ı İraniyye Komiser Vekili Yüzbaşı Şefîk Bey'den mevrûd fî 1 Eylül sene [1]329 târîhli şifreli telgraf-nâme sûretidir.
Hanasor Müfrezesi sol cenâh devriyyeleri ile İran'dan dâhile geçmek isteyen bir Ermeni çetesi arasında dün gece küçük bir müsâdeme vukû‘ bularak çete efrâdından birisinin itlâf edildiği ve bir Rus mavzeri ile bir rovelverin müsâdere edilip asker‑i şâhâneden bir mecrûh bulunduğu fî 1 Eylül sene [1]329 târîhle Deyr'de bulunan Birinci Hudûd Bölüğü Kumandanlığı'ndan bildirildiğinden takayyüdât ve tarassudât‑ı lâzımede bulunularak bu gibilerin hudûddan mürûrlarına meydan verilmemesinin ta‘mîmen tekmil hudûd bölüklerine iş‘âr kılındığı ma‘rûzdur.
HR. SYS, 2767/74_1
Devlet‑i Aliyye‑i Osmâniyye Başşehbenderliği
Köstence
Ermeni fesâd cem‘iyyeti hakkında:
Gâyet mahremdir
Hâriciye Nezâret‑i Celîlesine
Devletlü efendim hazretleri
Asırlardan beri adl ve re’fet‑i Osmâniyye'den hakkıyla hisse-yâb olmuş devlet‑i ebed-müddet‑i Osmâniyye'nin cenâh‑ı âtıfetinde kemâl‑i âsûdegîle imrâr‑ı hayat eylemiş ve eylemekte bulunmuş olan Ermenilerden ba‘zılarının mazhar olmuş oldukları nân ü nimet ü âtıfete küfrân ile mukabeleye kıyâm ederek teşkîl eyledikleri Ermeni İstiklâli İhtilâl Fırkası ünvânıyla mu‘anven fırka‑i ihtilâliyyenin âmâl‑i mutasavvere‑i mefsedet-kârânesinin kuvveden fi‘le îsâli için Hükûmet‑i Seniyye'nin harp ile meşgûl bulunduğu şu ân‑ı mühimmi fırsat‑ı tamm addederek sa‘y ve kûşişlerine cevelân-gâh‑ı müsâ‘id buldukları Romanya'daki şu‘ûbât‑ı müte‘addidelerini teksîr ve cem‘‑i i‘ânât ve fedâî kaydına bezl‑i makderet eylemekte ve efrâd‑ı mukayyedeye de silâh tevzî‘i zımnında numaralı pusulalar tevdî‘iyle çalışmakta oldukları istihbâr kılınmakla der-‘akeb hafiyyen tahkîkât ve ta‘kîbât‑ı lâzıme‑i âcileye lede'l-ibtidâr Köstence'ye üç saat bu‘d mesafesi olan Karakoy Karyesi kurbundaki taşocaklarında çalışan Tercanlı tebe‘a‑i Osmâniyye'den otuz Ermeni arasına lisanlarına vâkıf ve telkînât‑ı lâzıme verilmiş bir Kürt amelesi konarak efkâr‑ı fâsideleri mükemmelen anlaşılmış ve bunun üzerine tedkîkât ve tahkîkât‑ı vâkı‘a daha ileri götürülerek Rusya'dan Anadolu'ya küllî mikdârda esliha ve mevâdd‑ı infilâkiyye geçirilmekte ve arzu edenlere me’mûrîn‑i rûhâniyyelerinin vesâtetiyle ba’de’t-tahlîf komiteye idhâl ile silâh tevzi‘ edilmekte olduğu ve hatta kendilerine kumanda etmek üzre hîn‑i ihtilâlîde binbaşı rütbesini ihrâz edecek birinin de içlerinde mevcut bulunmakta idüğü ve Kürtleri de birlikte ayrı bir hükûmet teşkîli için teşrîk‑i mesa‘îye davet ve teşvîk ve tergîb eylemekte oldukları tahakkuk ve tezâhür eylemiştir.
Binaenaleyh keyfiyet tahkîk ve tedkîk ve ta‘mîk eylemekte ancak Kalas ile Sünne'de ve Fokşan , Pirlad , Yerköy'de ve Bükreş'de ve Der-sa‘âdet'de üç mahalde ve İzmit'de şubeleri bulunduğu tahkîk edilebilmiş ve bu aralık İstanbul'dan ahvâl ü harekâtları da‘î‑i şübhe ba‘zı kesân kendilerine tüccar süsü vererek buraya gelip birkaç gün ikâmet ve Romanya'nın Ermenisi çok olan karye ve kasabâtında cevelân ettikten sonra sıfat‑ı müktesebe‑i ticariyyeleri îcâbı ahz ü i‘tâ eylemeleri lâzım gelirken mu‘âmele‑i ticâriyyeye girişmeksizin avdet etmeleri nazar‑ı lâ-kaydî ile geçiştirilecek umûr‑i âdiyyeden olmadığı gibi pek vâsi‘ mikyâsda teşkîlâta mâlikiyyeti anlaşılan mezkûr komitenin buradaki erkân ve efrâdının hâl ü hareketlerinin yakînen ta‘kîb ve tahkîk edilmesi ehemm ü elzem bulunmuş olduğundan Romanya'nın Ermenisi kesîr kasabâtında birkaç gün berây‑i tahkîk geşt ü güzâr etmek üzre Ermeni ve Romen lisanlarına âşina gözüaçık müslüman bir me’mûrun serî‘an i‘zâmı ve bu şık mümkin olmadığı takdîrde Bükreş Sefâret‑i Seniyyesi'nden tensîb buyrulacak bir me’mûrun mahâll‑i mezkûreye sevkiyle tahkîkât ve tedkîkât icrâsı min külli'l-vücûh fâ’ideden hâlî olamayacağı re’y‑i kâsırânesinde isem de ol bâbda emr ü fermân hazret‑i men lehü'l-emrindir.
Fî 29 Temmuz sene [1]913
Köstence Başşehbenderi
İmzâ
HR. SYS, 2776/68_2
Bâb‑ı Âlî
Hâriciye Nezâreti
Kalem‑i Mahsûs
Fî 2 Şubat sene [1]328
ve
Fî 15 Şubat sene [1]913
Sadârete
Harekât‑ı ihtilâliyye esnasında İran'a ilticâ eylemiş olan Rus tebe‘asından Ermenilerin bu kerre Rusya Hükûmeti hisâbına olarak hudûddaki vilayâtımıza gönderilmek üzre Rusya'ya avdet etmekte oldukları istihbâr kılındığı Tahran Sefâret‑i Seniyyesi'nden mevrûd 14 Şubat [1]913 ve 71 numaralı telgraf-nâme ile bildirildiği ma‘rûzdur.
HR. SYS, 2789/35
Bâb‑ı Âlî
Hâriciye Nezâreti
Umûr‑i Siyâsiyye Müdîriyyet‑i Umûmiyyesi
1626-28065
Sadârete
Gavâ’il‑i hâzıradan bi’l-istifâde bir müdâhele‑i ecnebiyyeyi davet etmek üzre Amerika'daki Ermeni Fırkaları Murahhası Doktor Gabriel'in refâkatinde Ada Vak‘ası'nda zî-medhal olmak hasebiyle Amerika'ya firâr eden sabık Piskopos Moşinh bulunduğu hâlde Londra'ya gittiği ve New York'daki Osmânlı Ermenileri miyânındaki erbâb‑ı ciddiyyetin bu teşebbüsü cem‘iyyât‑ı fesâdiyyenin bir hareket‑i hôd-serânesi olarak telakkî edip takbîh etmekte bulundukları New York Şehbenderliği'nin iş‘ârına atfen Washington Sefâret‑i Seniyyesi'nden bildirilmiş ve bu bâbda Londra Sefâret‑i Seniyyesi'ne îcâb eden ta‘limât i‘tâ kılınmış olmağla
19 Kânûn‑ı Sâni sene [1]328
1 Şubat sene [1]913
HR SYS, 2880/18_2
Bâb‑ı Âlî
Hâriciye Nezâreti
Umûr‑ı Siyâsiye Müdîriyet‑i Umûmiyesi
Mühimme Kalemi
5 Teşrîn‑i Evvel sene [1]915/72093 Almanya'ya
Târîh: 24 Ağustos sene [1]331
70979/1314
Dâhiliye Nezâret‑i Celîlesine
Adana vilâyeti me’mûrini o havâlîde mütemekkin Ermenileri memleketten ihrâca başlamış oldukları cihetle Adana'daki Alman Mektebi mu‘âllimlerinden Sinanyan ile Almanya Konsolatosu me’mûrîn‑i muvazzafasından Simon Ağabalyan'ın tedbîr‑i vâki‘adan istisnâ edilmeleri için Nezâret‑i Celîleleri nezdinde icrâ edilen teşebbüsât üzerine taraf‑ı alîlerinden vilâyet‑i müşârun-ileyhâya 18/31 Ağustos sene [1]331 târîhinde telgrafla ta‘lîmât‑ı muktezîye i‘tâ edildiği halde Adana Almanya konsolosundan alınan tahrîrâta nazaran Vâli Bey Hükümet‑i Osmaniye'nin umûr‑ı dâhiliyesine müdâhaleye Almanya Sefareti'nin hakkı olmadığı beyânıyla isimleri zikr olunan iki şahsı her halde teb‘îd eyleyeceğini söylemiş olduğundan Nezâret‑i Celîleri'nden verilen evâmirin infâzı için Hükümet‑i Seniyye nezdinde vesâtat etmekle umûmen tanınmış kâva‘id‑i mukteziyesince bi'l-cümle me’mûrîn‑i siyâsiyeye â’id olan bir hakkı isti‘mâl eylemiş olduğu cihetle vâlî‑i müşârun-ileyhin lâzıme‑i nâzikiye pek de muvâfık olmayarak Almanya Sefareti'ne karşı icrâ etmek istediği tenkîdin mahalline masrûf olmadığına nazar‑ı dikkatinin celbi Hükümet‑i Seniyyece münâsip mütâla‘a olunacağı muhtemel olduğu işâ‘r olunmuştur. Sefaret‑i müşârun-ileyhâya gönderilen cevâbi muhtırada taleb‑i vâki‘ Nezaret‑i Celileleri'ne teblîğ edilip bu husûsta ittihâz olunacak karar bil-ahire Sefarete iblâğ olunacağı ma‘-hazâ Sefarete sırf bir eser‑i riâ‘yetkârı ibrâz olunmak üzere iş bu talebe netîce vermekte müsâra‘at gösterilmiş olduğu yazılmıştır. Sefaret‑i Müşârun-ileyhâya i‘tâsı lazım gelen cevâbın bir an evvel taraf‑ı senâverâneme işâ‘r buyurulması mütemennâdır efendim.
HR SYS, 2880/18_6
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyet‑i Umumiye Müdîriyeti
Hususi: 5971
Mahremdir
Hâriciye Nezâret‑i Celîlesi Cânib‑i Sâmiyesine
Ma‘rûz‑ı çâker‑i kemîneleridir.
8 Eylül sene [1]331 târîh ve 70979/1314 numaralı tezkire‑i sâmiyelerine cevâbtır. Adana'daki Alman Mektebi mua‘llimlerinden Sinanyan ile Almanya Konsoloshânesi fahrî me‘mûrlarından Simon Ağabalyan'ın sevk edilmeyerek mahallerinde ibkâ edilmesine da’ir Sefaret tarafından vuku‘ bulan iltimâsa binâen Adana Vilayeti'nden isti‘lâm‑ı keyfiyet olunmuştu. Vârid olan cevâbta eşhâs‑ı merkûmenin ibkâsı gayr‑i ca’iz görüldüğünden Sinanyan'ın sevk edildiği ve Ağabalyan'ın da sevk edilmek üzere bulunduğu beyân kılınmış ise de konsoloshânede müstahdem Ağabalyan'a Adana konsolosu vâsıtasıyla Almanya Sefareti tarafından tenbîhât‑ı lâzıme icrâ edildiğinden bahsle sevk edilen Ermenilerle temâsda bulunmaması şartıyla tebî‘dinden sarf‑ı nazar edilmesi lüzümu Adana Vilayetine teblîğ olunmuştur. Ol bâbda emr ü fermân hazret‑i veliyyü'l emrindir.
Dörtyol'un Çökek yaylasına gelen Hassa'nın Kürecioğlu karyesinden Hasan oğlu Hasan'ın evvelki gün sabahleyin Dörtyol'da yağ satarak esnâ‑yi avdetinde Göbel nâm mevkî‘de dört Ermeni önüne çıkarak bin küsûr kuruş parasını gasb ettikten sonra sağ böğründen rovölver ile tehlikeli sûrette cerh ile firâr ettikleri haber alınması üzerine icrâ kılınan ta‘kîbât netîcesinde Dörtyol'a geldikleri anlaşılarak dördünün de der‑destle cihet‑i adliyyeye teslîm kılındıkları Vilâyet Jandarma Alayı Kumandanlığı'ndan tevdî‘ olunan Dörtyol Takım Kumandanlığı'nın telgraf‑nâmesinde iş‘âr olunmağla arz‑ı ma‘lûmâta ibtidâr kılındı efendim. Ol bâbda emr ü fermân hazret‑i men lehü'l‑emrindir.
5 Temmuz 1330
Adana Vâlîsi
İmzâ
DH. EUM. VRK, 1/8
Bâb‑ı Âlî
Dâ’ire‑i Umûr‑i Dâhiliyye
Mektûbî Kalemi
Aded
707
Emniyyet‑i Umûmiyye Müdîriyyet‑i Behiyyesine
İzzetlü efendim
Rum ve Ermenilerin esliha‑i memnû‘a tedârikine gösterdikleri inhimâk‑ı mütehâlikâneden bi'l‑istifâde kaçakcılar vâsi‘ bir mikyâsda esliha‑i memnû‘a celb ve idhâl etmekte olub bu hâlin devâmı ise bi'l‑âhire âsâyiş‑i umûmîyi ihlâl ederek bu yüzden tahaddüs edecek gâ’ilenin netâyici pek vahîm olacağına binâ’en bu misillû eslihanın sûret‑i mü’essire de men‘i elzem olduğundan ve vilâyetin vüs‘ati mevcûd olan kuvve‑i zâbıtasıyla mütenâsib olmadığından bahis ile polis tensîkâtının bir ân evvel icrâsı lüzûmu Konya Vilâyeti'nden izbâr kılınmış ve sûret‑i iş‘âr hâ’iz‑i ehemmiyyet görünmüş olmağla mu‘âmele‑i lâzıme‑i tensîkiyyenin tesrî‘‑i icrâsıyla netîcenin inbâsı tavsiye olunur efendim.
Fî 28 Receb sene [1]327
ve
Fî 2 Ağustos sene [1]325
Dâhiliye Nâzırı
Tal‘at
DH. EUM VRK. 15/49
Osmanlı Ordû‑yı Hümâyûnu
Başkumandanlığı Vekâleti
Tebdîl‑i mekân etdirilecek Ermenilerden velîsi asker veyâ me`mûr olanların âileleri evvelce bulundukları mahallerde kalacaklardır. Eğer bunlar kaldıkları kasaba ve köyde beş hâneyi tecâvüz edecek sûretde bulunurlarsa fazlası evvelâ nefer âilelerinden i´tibâren tâbi´ oldukları kazâ ve sancaklar dâhilinde arzu etdikleri İslâm köylerine fakat aynı kesâfeti geçmemek ve yüzde beş nisbeti yalnız yüz adedi dâhilinde mu´teber olmak şartıyla tevzî´ olunacaklardır. Bu halde yirmi hâneli bir İslâm köyünde ancak bir hâne Ermeni bulunabilir ve yüzden fazla hâneli köy ve kasabalarda beş hâneden fazla bulunamaz. Dâhiliye Nezâreti'nden vilâyetlere de bu yolda ta´mîm edilmişdir. Asker âilelerinin listeleri serî´an tertîb etdirilerek mahallî me`mûrîn‑i mülkiyeye tevdî´ olunmalıdır.
Emniyet‑i Umûmiye Müdîriyetine
Başkumandan Vekâlet‑i Celîlesi'nden Birinci, Üçüncü, Beşinci Kolordu kumandan vekâletlerine ta´mîm buyurulan emrin bir sûreti ber‑vech‑i bâlâ ma´lûmât olmak üzere takdîm kılındı.
3 Ağustos [1]331
Karagâh‑ı Umûmî İstihbârât Şu´be Müdürü
İmza
DH. EUM. VRK. 15/71_1
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyet‑i Umûmiye Müdîriyeti
Tahrîrât Sûreti
Dâhiliye Nezâret‑i Celîlesine
Efendim
Urfa, Zor ve Haleb'de mütehaşşid Ermeni muhâcirlerinin mahall‑i müretteblerine sûret‑i sevk ve iskânları hakkında bu kere tanzîm olunan ta´lîmâtnâmenin bir nüshası manzûr‑ı sâmî‑i nezâret‑penâhîleri buyurulmak üzere leffen arz ve takdîm kılınmış olmakla keyfiyetin îcâb edenlere teblîğine müsâ´ade‑i celîle‑i asıfâneleri sezâvâr buyurulmak bâbında emr u fermân hazreti men‑lehü'l‑emrindir.
25 Eylül [1]331
İskân‑ı Aşâyir ve Muhâcirîn Müdürü
İmza (Şükrü)
DH. EUM. VRK. 15/71_2
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyet‑i Umûmiye Müdîriyeti
Mu´âmele‑i Umûmiyye‑i Sevkiyye Hakkında Ta´lîmâtnâmedir
Madde 1‑ Haleb, Urfa, Zor, Maraş muhâcirîn‑i ma´lûme mu´âmelât‑ı umûmiyye‑i sevkiyye, iskâniyye ve i´âşesi tevhîd edilerek, umûr‑ı mezkûrenin temşiyet ve idâresi ve bu husûsda muhâberât icrâ ve teblîğât îfâsı Dâhiliye Nezâreti tarafından ta´yîn edilen müdîr‑i umûmî unvânlı me`mûr‑ı mahsûsa tevdî´ edilmişdir.
Madde 3‑ Halep, Kâtma, Müslimiye, Suruç, Re`sü'l‑ayn gibi merkez‑i tevakkuf olan mahallerle Rakka, Harran, Deyr‑i zor gibi mahall‑i iskân olan yerlerde ve güzergâhda menzil te`sîs edilen Deyrü'l‑hafr, Meskene, Ebû Hüreyre, Hamâm, Sıhhiye, Ma´den Şerî´ası, Tibni merkezlerinde lüzûmu kadar ve i´âşe ve anbâr me`mûrları bulunudurulacakdır.
Madde 4‑ Merkezde bulunan müte´addid me`mûrlar o mahallin sevk me`mûrluğuna, Kâtma, Müslimiye, Cerablus, Deyrü'l‑hafr me`mûrlukları Haleb Sevk Me`mûrluğu'na, Ebû Hüreyre Me`mûrluğu Meskene'ye, Hammâm Rakka'ya, Sıhhiye, Tibni, Şerî´a Deyr‑i zor Me`mûrluğu'na tabi´dir.
Haleb, Meskene, Deyr‑i zor, Rakka me`mûrlukları da bulundukları kazâ ve livâ re`îs‑i idârîsine merbût ve oradan telakkî edecekleri evâmiri icrâ ve tatbîke me`mûrdur. Ahvâl‑i fevkalâdede müdîr‑i umûmî ile de muhâbere edilebilir. Müdîr‑i Umûmî doğrudan doğruya sevk me`mûrlarıyla muhâbere ve müsta´cel addetdiği evâmiri i´tâ edebilir. Ancak sevk me`mûrlarına verilen emirlerden tâbi´ oldukları livâların da haberdâr edilmesi şarttır.
Madde 5‑ Livâ, kazâ ve nâhiyelerde cereyân eden mu´âmelât‑ı umûmiyye‑i sevkiyye ve i´âşeden mutasarrıf ve kaymakamlar ve nâhiye müdürleri doğrudan doğruya mes`ûl ve me`mûrîn‑i sâire de bu husûsda kendilerine tevdî´ edilen vezâifi îfâ ile mükellefdir.
Madde 6‑ Re`sü'l‑ayn'a kadar şimendüfer güzergâhında lâzım gelen mevâki´le vâli ve mutasarrıf ve kaymakamların lüzûm göreceği ve işin îcâb edeceği sâir mevâki´de lüzûmu kadar me`mûr ve amele istihdâm edilir.
Madde 7‑ Ta´yin edilecek me`mûrların yevmiyesi vezâif‑i mevdû´alarının şekil ve ehemmiyetine göre beş kuruşdan elli kuruşa kadardır. Müdîr‑i Umûmî tarafından ta´yîn edilen me`mûrların yevmiyelerinin takdîri müdîr‑i umûmîye ve mutasarrıflar tarfından ta´yîn edilen me`mûrînin yevmiyelerinin takdîri müdîr‑i umûmînin hakk‑ı tasdîki bâkî kalmak üzere mutasarrıf ve kaymakamlara âiddir.
Madde 8‑ Sevk ve mu´âmelât‑ı müteferri´asıyla iştigâl etmek üzere ta´yîn edilen me`mûrîn‑i muvazzafa‑i mâliyeye de yirmibeş kuruşa kadar yevmiye verilebilir.
Madde 9‑ Geşt ü güzâr mecbûriyetinde bulunacak me`mûrîne ayrıca ve maktû´ olarak yevmiye birer Mecîdiyeyi tecâvüz etmemek üzere masârif‑i zarûriyye nâmıyla ayrıca bir harcırâh da verilebilir.
Madde 10‑ Me`mûrîn ve müstahdemîn harcırâhı ve yevmiyesi vilâyet veya müstakil livâ muhâcirîn tahsîsâtından onbeş günde bir tesviye edilir.
Madde 11‑ Rakka ve Deyr‑i zor sevkiyâtı Müslimiye ve Haleb'den şimendüfer ve kara tarîkıyla icrâ edilecekdir.
DH. EUM. VRK. 15/71_3
Madde 12‑ Geret şimendüfer ve gerek kara sevkiyâtı behemehâl kâfileler tertîbi sûretiyle icrâ edilecek ve her kâfileyi teşkîl eden efrâdın mümkünse esâmîsi, değilse yalnız mikdârının zabtı ve keyfiyet‑i sevkin dahi derci ile tanzîm edilecek sevk defterinin bir sûreti kâfileye terfîk edilecek sevk me`mûruna verilerek mahall‑i mürettebe irsâl edilecekdir.
Madde 13‑ Kara tarîkiyle sevkedilecek kâfile a´zamî bin kişiden ibâret bulunacak ve her kâfileye lâ‑ekall bir sevk me`mûruyla îcâbı kadar muhâfız terfîk edilecekdir. Her kâfilede mevcûd çocuk ve kadının adedine göre lâ‑ekall yüzelli merkeb veyâhûd ester veyâ deve verilerek münâvebe sûretiyle kadınlar ve çocuklar ve hasta düşenler bindirilecek ve her kîfilenin lâ‑ekall dört günlük yiyeceğini birlikde götürmeleri te`mîn edilecek ve kâfilenin iki günlük erzâkı için de ayrıca vesâit‑i nakliye ihzâr edilerek birlikde götürülecek ancak fevkalâde bir lüzûm hâlinde tevzî´ edilebilecekdir. İki menzil arasındaki su ihtiyâcâtının te`mîni ciheti de nazar‑ı i´tibâra alınacakdır.
Madde 14‑ Sevkiyât‑ı Umûmiye idâre merkezi olan Haleb'de bir merkez anbarı te`sîs ve un iddihâr edilerek Haleb'de mevcûd muhâcirîn ihtiyâcâtı, ihtiyâcât‑ı umûmiye sırasında ya umûmî unlardan veyâhûd sûret‑i husûsiyede te`sîs edilen fırınlardan tedârik edilecek ekmek veyâ tevzî´ edilecek unla te`mîn edilecek, anbar Kâtma, Müslimiye, Deyrü'l‑hafr ve sâir menzil anbarlarının ihtiyâcâtını tatmîn edecekdir.
Madde 15‑ Her menzil ve merkezde teşkîl edilen anbarların te`mîn‑i ihtiyâcı menzil ve merkezlerin tâbi´ olduğu livâya âiddir. Mutasarrıflar, masârifâtı Muhâcirîn Tahsîsâtı'ndan tesviye edilmek üzere her türlü vesâite mürâca´atla bu anbarların ihtiyâcâtını tatmîne ve muhâcirînin esnâ‑yı sevk ve râhda iâşelerini te`mîne mecbûrdur ve bu husûsda livâ‑yı mütecâvire teshîlât ve mu´âvenet îfâsına me`mûrdur. Mutasarrıfların bi'z‑zât veyâhûd me`mûrîn‑i mahsûsa i´zâmıyla anbarları te`sîs ve iddihârını te`mîn etmesi lâzımdır.
Madde 16‑ Deyrü'l‑hafr, Meskene, Ebû Hüreyre, Hamâm, Rakka, Müslimiye, Ma´den Şerî´ası, Tibni anbarlarına işbu merkezlerin tâbi´ olduğu mutasarrıflıklarca derhal un iddihârına başlanılmalıdır. Birecik ve Ayıntab'dan şahturlar ve sâir vesâit ile un celbi ciheti dahi te`mîn edilmelidir.
Madde 17‑ Memerr ve merkez‑i sevk olan ve un ve bulgur ihzâr ve sevkedilecek kazâlara derhâl tahsîsât‑ı kâfiye ve nakid irsâl olunarak ve evâmir‑i mahsûsa verilerek su değirmenlerinde ve köylerde ve aşâyir nezdinde bulunacak el değirmenlerinde mümkün mertebe tahniyyât icrâ etdirilecek ve telgrafla dâimâ ta´kîbâtda bulunulacakdır.
DH. EUM. VRK. 15/71_4
Madde 18‑ Un te`mîni ve vesâit‑i nakliye tedâriki için iltizâm ve ta´ahhüd usûlünden istifâde edilebilir. Bu cihetin kâbiliyyet‑i tatbîkiyyesi derhal teemmül olunarak îcâbı müdîr‑i umûmînin inzımâm‑ı muvâfakatiyle mahallî rü`esâ‑yı me`mûrîn‑i mülkiyesince icrâ edilecekdir.
Madde 19‑ Bedeli tesviye veyâhûd bi'l‑mübâya´a aynı halde teslîm edilmek şartıyla mevcûd a´şâr malından istifâde edilebilir ve bu cihet bi't‑tahkîk îcâb ediyorsa ya Haleb'de müdîr‑i umûmî vâsıtasıyla veyâhûd doğrudan doğruya makâm‑ı âidiyle muhâbere edilerek te`mîn edilmelidir.
Madde 20‑ Muhâcirîne verilecek unun ekmek haline getirilebilmesi için merkez‑i sevk olan mahallerle menzil mahallerinde yine muhâcirîni yevmiye ile işletmek üzere derhal fırınlar te`sîs edilecekdir. Bunun imkânı olmadığı halde Haleb, Deyr‑i zor, Urfa, Mar´aş ve Ayıntab'dan saçlar tedârik edilerek lâ‑ekall her merkeze yüzer saç gönderilecekdir. Tuz ihtiyâcâtı nazar‑ı dikkate alınmalıdır.
Madde 21‑ Haleb gibi şehirlere uğrayan muhâcirîne saç tedâriki husûsunda me`mûrîn‑i âidesi tarafından dâimâ teblîğât îfâ edilecekdir.
Madde 22‑ Her merkez veyâ anbar mahalline gelen muhâcirîne yevmiye nüfûs başına yarım kıyye ekmek veyâhûd un verilecekdir. Oniki yaşından dûn çocuklar için yüz dirhem verilir. Her anbar, muhâcirîne gideceği ilk menzile kadar yevmiyesini te`mîne mecbûrdur.
Madde 23‑ Her merkez ve mevkafda biri sevk me`mûru ve diğeri i´âşe me`mûru olmak üzere lâ‑ekall iki me`mûr ve on muhâfız bulunacakdır. Muhâfızlar iki menzil arasındaki inzibâtın te`mînine ve muhâcirînin muhâfazasına me`mûrdur.
Madde 24‑ Esnâ‑yı sevk ve râhda muhâcirînin mehmâ‑emken istirâhati te`mîn edilecek, serî ve uzun yürüyüşlerden tevakkî´ edilerek muhâcirînin yorgunluğuna meydan verilmeyecekdir.
Madde 25‑ Her üç menzilde bir istirâhat mahalleri te`sîs ve sıhhiye me`mûrları ta´yîn ve lüzûmu kadar edviye ihzâr edilerek hastaların tedâvî ve istirâhati te`mîn edilecekdir.
Madde 26‑ Yolda dökülen ve kalan muhâcirînin en yakın menzile götürülerek orada istirâhatından sonra gelecek kâfileye terfîk[in]e muhâfızlar mecbûrdur.
Madde 27‑ Suruç'da mevcûd muhâcirînden dul ve yetimlerden üç bin kişinin Maraş ve Ayıntab'a sevkleri ve oralarda müteferrikan iskân ve iâşeleri mukarrer olduğundan derhal mahalliyle bi'l‑muhâbere ve vesâit‑i nakliye ihzârıyla Maraş ve Ayıntab'a sevkleri icrâ edilecekdir. Mütebâkîsinin Harran'a iskânı mukarrerdir.
Madde 28‑ Urfa Sancağı'na gönderilecek sâir muhâcirler Belh Vâdîsi'ni ta´kîben Harran ile Rakka arasındaki mıntıkaya iskân olunacaklardır.
Madde 29‑ Zor Sancağı'na gönderilecekler mutasarrıflıkca tensîb edilecek mahallerde iskân olunacakdır.
DH. EUM. VRK. 15/71_5
Madde 30‑ Haleb vilâyeti cenûb kazâlarında daha on bin kişinin îvâ ve iskânı mukarrer olduğundan oralarda da tertîbât‑ı lâzime icrâsı Haleb Vilâyeti'ne âiddir.
Madde 31‑ İskân olunacak mahaller lüzûmu mikdar suyu ve kuvve‑i inbâtiyyeyi hâiz olan fakat ahâlî‑i mahalliye ve aşâyirle münâza´aya sebebiyet vermesi muhtemel bulunmayan yerler olacakdır.
Madde 32‑ Muhâcirînin iskân olundukları mahallerde karakollar te`sîsiyle emniyet ve inzibât te`mîn olunacakdır.
Madde 33‑ Şimdilik hâneler çadırdan ve mümkünse baraka ve kubbeden ibâret olacağına ve bilhassa bu kış mevsiminde soğukdan barınmağa münhasır olacağına binâen yer intihâbının* (intihâbında) soğukdan ve rüzgârdan mahfûz ve mestûr yerler nazar‑ı i´tibâra alınacakdır.
Madde 34‑ Belgede bu madde sehven yazılmamış.
Madde 35‑ Muhâcirînden vakti ve hâli yerinde olanların sevklerinden evvel kendilerine ihbâr‑ı keyfiyet olunarak vesâit‑i nakliye ve erzaklarının ve barınacak çadır ve sâirelerinin te`mîn etdirilmesi lâzımdır.
Madde 36‑ Mutasarrıflar şimdiden çadır tedâriki çaresine tevessül etmelidirler.
Madde 37‑ İnşâat ve sâire için yevmiye vermek sûretiyle muhâcirînden istifâde edilmelidir.
Madde 38‑ Evvel emirde çocuk ve kadınların barınmasına kâfil mahallerin inşâsı düşünülmelidir.
Madde 39‑ Her âileye mikdâr‑ı kâfî arâzî verilerek ve civâr köylerden yevmiye ve sâir sûretle hayvan tedârik edilerek şimdiden zer´iyyât te`mîn edilmelidir.
Madde 40‑ Menâtık‑ı iskâniyede muhâcirînden tâlib olanlar çiftlik ve arâzî ashâbı nezdine yarıcı ve ecîr olarak verilebilir.
Madde 41‑ Fukarâ‑yı muhâcirînin un tevzîi veyâhûd yevmiye i´tâsı sûretiyle i´âşeleri hükûmete âiddir.
Madde 42‑ Muhâcirînin iskân edilecek yerlerde bilâhare nezâretden vârid olacak ta´lîmât‑ı mahsûsa dâiresinde nâhiyeler teşkîli için lâzım gelen istihzârâta şimdiden tevessül edilmelidir.
Birincisi, Haleb tarîkidir ki buradan şimendüferle Sûriye'ye veyâhûd karadan Rakka ve Deyr‑i zor'a sevekedilir. İkincisi Müslimiye‑Telebyaz şimendüfer hattıyladır ki Telebyaz merkezinden Rakka'ya sevkolunur. Telebyaz‑Rakka arasında ihtifâ eden menziller menziller derhal teşkîl edilmelidir. Şu kadar ki Kâtma ve Müslimiye'den Telebyaz tarîkiyle gönderileceklerin vesâit‑i nakliyesi bulunmayan ve yürümeğe muktedir olan genç ve dinçlerden olmasına dikkat edilmelidir.
DH. EUM. VRK. 15/71_6
Madde 44‑ Kâfilelerin tertîbine kırksekiz sâ´at evvel başlanarak tenbîhât‑ı lâzime icrâsıyla erzâk ve vesâit‑i nakliye tedârik edebilmeleri te`mîn olunacakdır.
Madde 45‑ Kış hulûlünde muhâcirînin açıkda kalmalarına imkân bulunmadığından evvl emirde açıkda bulunanların derhal sevki [ve] te`mîn‑i iskânları îcâb eder.
Madde 46‑ Kâtma ve güzergâhdaki mevâkıf‑ı sâireden kışlık karargâh te`sîsine imkân bulunmadığından, Haleb'de istasyona (x) bir mahallin tahliye ve tehiyyesiyle tedâbîr‑i lâzime‑i inzibâtiyye ve sıhhiye ittihâz edilerek bir karargâh hâline ifrâğı lâzımdır.
Madde 47‑ Haleb'de tahşîd edilecek muhâcirînden fukarâ olanların i´âşesi şehrin ihtiyâcât‑ı umûmiyyesi sırasında te`mîn edilecek ve vakti hâli yerinde olanlar kendi i´âşelerini kendileri te`mîn eyleyecekdir.
Madde 48‑ Haleb'den vukû´bulacak sevkiyât kırksekiz sâ´at evvel mahall‑i müretteblerinin ta´yîn ve i´lânı sûretiyle muhâcirîne bildirilmelidir.
Hâli olanların vesâit‑i nakliye ve erzâk‑ı sâire tedâriklerini te`mîn etdirmek üzere kara veyâhûd şimendifer. . . . . (Cümle yarım bırakılmış. )
Madde 49‑ Haleb şehrinde müsâfereten bulunanların sevki ve inzibât‑ı sıhhiye ve idâriyyelerinin te`mîni doğrudan doğruya hükûmet‑i mahalliyeye âiddir.
Madde 50‑ Haleb şehrine âid tedâbîr‑i sevkiye re`îs‑i hükûmet ile müdîr‑i umûmî arasında kararlaşdırılarak bir ta´lîmâtnâme‑i husûsîye rabtedilmelidir. Bu ta´lîmâtnâmenin icrâsı müştereken vâlî ve müdîr‑i umûmîye âiddir.
Madde 51‑ Masârif‑i sevkiye, iâşe ve sâire usûl‑i mahsûsası dâiresinde Muhâcirîn Tahsîsâtı'ndan tesviye edilir.
Madde 52‑ Haleb muhâcirın müdürü, Haleb şehrine ve sevkiyâtına âid husûsâtın tedvîr ve temşiyetinin ve masârifâtın tedkîk ve icrâsında müdîr‑i umûmînin mu´âvin‑i tabî´îsidir.
Madde 54‑ Müdîr‑i umûmînin husûsât‑ı sevkiyye ve i´âşe ve iskâna dâir vereceği evâmir ve teblîğât lâzimü'l‑icrâdır.
Madde 55‑ 12 Eylül [1]331 tarihli ta´lîmâtnâmenin işbu ta´lîmâtnâme ahkâmına münâkız olmayan mevâddı kemâ‑kân cârî ve mu´teberdir.
Madde 56‑ İşbu ta´lîmâtnâmenin tatbîk‑i ahkâmına Haleb vâlisi, Zor ve Rakka ve Mar´aş mutasarrıfları ve sevkiyât müdîr‑i umûmîsi me`mûrdur.
24 Eylül [1]331
DH. ŞFR, 50/127
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet‑i Umûmiyye Müdîriyyeti
Umûmî:
Husûsî:
Umûm. 1053
Şifre
Edirne
Vilâyetine
Urfa
Mutasarıflığına
Erzurum
"
İzmit
"
Adana
"
Bolu
"
Ankara
"
Canik
"
Aydın
"
Karesi
"
Bitlis
"
Kayseri
"
Haleb
"
Karahisâr‑ı Sâhib
"
Hüdâvendigâr
"
Diyârbekir
"
Sivas
"
Trabzon
"
Ma‘mûretü'l-azîz
"
Van
"
Bitlis'de zuhûr eden Ermeni eşkıyâsı ve Haleb ve Dörtyol'da yine Ermenilerin askere karşı vukû‘ bulan tecâvüzâtı ve Kayseri'de zuhûr eden külliyetli bombalarla Rumca, Fransızca, ve Ermenice grupları hâvî şifreli muhâberât evrâkı memlekette düşmanlarımız tarafından bir ihtilâl teşebbüsü hazırlanmakta olduğuna delâlet ettiğinden her türlü ihtimâle karşı bu gibi vakâyi‘ tahaddüs eden menâtıkda tatbîk olunacak mu‘âmele ile taht‑ı silâhda bulunan Ermeni efrâd hakkında Ordû-yi Hümâyûn Başkumandanlığı Vekâleti'nden ordulara teblîgât‑ı mahsûsa ve umûmiyye îfâ kılınmışdır. Mülkiyyeye ta‘alluk eden husûsâtta bilâ-ifâte‑i zamân cihet‑i askeriyye ile bi'l-müzâkere îcâb eden tedâbîrin tamâmî‑i tatbîkine fevka'l-âde i‘tinâ olunması ehemmiyyetle tavsiye olunur.
Fî 15 Şubat sene [1]330
Nâzır
İmzâ
DH. ŞFR, 50/210
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet‑i Umûmiyye Müdîriyyeti
Umûmî:
Husûsî:
Şifre
Mahrem
Van, Bitlis, Erzurum Vilâyetlerine
Ermenilerin ba‘zı mahallerde müsta‘idd‑i iğfâl olan Kürdlerle birleşerek Hükûmete karşı hareket etmek ihtimâli mevcûd ve mahsûs [hissedilen] bulunduğundan vilâyet dâhilinde bu sûretle bir fa‘âliyyet ve hareket ihtimâli olub olmadığının iş‘ârı.
Fî 24 Şubat sene [1]330
Nâzır
Tal‘at
DH. ŞFR, 51/14
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet‑i Umûmiyye Müdîriyyeti
Umûmî:
Husûsî:
Şifre
Vân Vâlîsi Cevdet Beye
Ermenilerin esâsen müsta‘idd‑i iğfâl bulunan Kürdlerle tevhîd‑i harekât ve fa‘âliyyet etmeleri muhtemel ve Bedirhânî Kâmil ve Pastırmacıyan'ın müşterek beyân-nâmeleri de bu ihtimâli mü’eyyid bulunduğundan fevka'l-âde müteyakkız bulunulması ve bi'l-hâssa Hüseyin Paşa ile bu kabîlden ba‘zı rü’esânın yakînen ta‘kîb‑i ahvâl ve harekâtıyla dâ‘î‑i iştibâh bir teşebbüsleri görüldüğü takdîrde derhâl tevkîf ve teb‘îdleri ve bu husûsdaki mütâla‘anızın bi'l-etrâf iş‘ârı.
Fî 1Mart sene [1]330
Nâzır
DH. ŞFR, 52/95
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet‑i Umûmiyye Müdîriyeti
Kalemi:
Umûmî:
Husûsî:
(Şifre)
Edirne Vilâyetine
Erzurum Vilâyetine
Adana Vilâyetine
Ankara Vilâyetine
Aydın Vilâyetine
Bitlis Vilâyetine
Halep Vilâyetine
Hüdâvendigar Vilâyetine
Diyarbekir Vilâyetine
Sivas Vilâyetine
Trabzon Vilâyetine
Konya Vilâyetine
Ma‘muratülaziz Vilâyetine
Van Vilâyetine
Urfa Mutasarrıflığına
İzmit Mutasarrıflığına
Kütahya Mutasarrıflığına
Karahisar‑ı sahip Mutasarrıflığına
Bolu Mutasarrıflığına
Canik Mutasarrıflığına
Karesi Mutasarrıflığına
Kayseri Mutasarrıflığına
Maraş Mutasarrıflığına
Niğde Mutasarrıflığına
Eskişehir Mutasarrıflığına
Hükümetçe şüpheli tanılan Ermenilere ve bi'l-hassa bunlardan müteşebbis ve fa‘âl komite, rü’esâ ve erkânına kat‘iyyen seyâhat varakası ve hârice azîmet içün vesîka verilmemesi.
Fî 11 Nisan, sene [1]331
Nâzır
DH. ŞFR, 52/112
Bâb‑ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet‑i Umûmiyye Müdîriyeti
Kalemi:
Umûmî:
Husûsî:
(Şifre)
Mahremdir
Mar‘aş Mutasarrıflığına
Adana ve Haleb Vilâyetlerine
Zeytun, Mar‘aş, İskenderun, Dörtyol, Haçin gibi mevâki‘den inde'l‑icâb çıkarılacak Ermenilerin tamamen Konya'ya sevkleri bi'l‑âhire kendilerinin o muhîtde de toplu bir hâlde ikâmetlerini(?)* ve bir müddet sonra yine o civardaki Ermenilerle tevhîd‑i fa‘âliyyet etmelerini intâc edeceğinden şimdiye kadar gönderilenlerden başka artık Konya'ya Ermeni gönderilmemesi ve çıkarılacakların Haleb'in cenûb‑ı şarkîsi ile Zor ve Urfa havâlîsine sevkleri lüzûmu Dördüncü Ordu‑yı Hümâyûn Kumandânlığı'na yazılmış ve müşâru'n‑ileyh tarafındanda keyfiyet tasvîb olunarak icâb edenlere teblîğ‑i keyfiyet edilmiş olmağla ana göre mu‘âmele îfâsı.
Fâ 12 Nisan, sene [1]331
Nazır
Bugün 17 ziyaretçikişi burdaydı!
TARİH KULÜBÜ (c) AHMET SEZGİN
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
